Drveni ramazanski top iz 19. stoljeća korišten u Janji

U Bosni i Hercegovini se kroz historiju na različite načine oglašavao početak i prestanak posta. Najduže se zadržala tradicija pucanja topa sa gradskih zidina, a prvi pisani trag o ovom ramazanskom običaju je u svom Ljetopisu 1799/1800. godine opisao Mula Mustafa Bašeskija.

Top je signalizirao početak odnosno prekid posta. Vjernici, nakon što čuju zvuk, prekidali bi jelo na sehuru pred zoru, odnosno počinjali sa iftarom u akšam.

U većini bosanskih mahala za buđenje su bili zaduženi bubnjari, koji su obilazeći mahale i udarajući u bubanj, budili domaćice kako bi na vrijeme pripremile hranu za sehur. U nekim mahalama su se koristile i zurle -svirale.

Prekid posta se oglašavao pucnjem iz topa, nakon kojeg bi vjernici počeli uživanje u bosanskoj hrani. Domaćice bi pripremale ukusna bosanska jela, a nezaobilazni su bili ramazanski somuni ili lepine. Iftari su se organizirali u porodičnom ambijentu, a posebno se vodilo računa o bolesnim i siromašnim sugrađanima.

Na fotografiji se nalazi stari drveni ramazanski top, zvani prangija, iz 19. stoljeća koji je korišten u Janji do 1957. godine. Naime, na području Medžlisa Islamske zajednice Janja se do 1957. godine prekid posta – iftar označavao pucnjem iz prangije. Nakon što je tadašnja vlast zabranila korištenje prangije – ramazanskog topa, isti je 1988. godine poklonjen muzeju u Sarajevu.

Stari ramazanski top iz Janje je dio stalne postavke u Muzeju “Gazi Husrev-beg” u Sarajevu.